دستورالعمل خرید اعتباری اوراق بهادار

دانشکده آموزش بورس و ارز - در این دستورالعمل آمده است:  اخطاریه کسری حساب تضمین، اخطاریه‌ای است که کارگزار براساس این دستورالعمل تحت همین عنوان صادر و برای مشتری ارسال می‌کند.

اعتبار

اعتبار نیز مبلغی است به ریال که با رعایت این دستورالعمل و قرارداد خرید اعتباری، کارگزار اعتباردهنده برای  مشتری تعیین می‌کند و  در چارچوب قرارداد خرید اعتباری و با رعایت این دستورالعمل، تا سقف مبلغ مذکور، ثمن خریدهای اعتباری مشتری را از جانب مشتری پرداخت و مبلغ پرداختی را به حساب بدهی تجاری مشتری منظور می‌نماید. در عین حال، بدهی تجاری خالص مبلغ بدهی مشتری  به کارگزار اعتباردهنده بابت خرید اوراق بهادار و کارمزدها و هزینه‌های مربوطه پس از کسر بستانکاری مشتری است. بر اساس این دستورالعمل، خرید اعتباری خرید اوراق بهادار توسط کارگزار به سفارش مشتری برای وی است که کارگزار براساس قرارداد خرید اعتباری، قسمتی از ثمن معامله را  تا سقف اعتبار تخصیصی، پرداخت و معادل مبلغ پرداختی را به بدهی تجاری مشتری منظور می‌نماید. تسویه این بدهی، تابع قرارداد خرید اعتباری است. قرارداد خرید اعتباری نیز قراردادی که بین مشتری و کارگزار به منظور تخصیص اعتبار از طرف کارگزار به مشتری، منعقد می‌شود و شرایط تخصیص اعتبار و حقوق و تعهدات طرفین براساس آن مشخص می‌شود. در این دستورالعمل آمده است : کارگزار اعتباردهنده، کارگزاری است که قرارداد خرید اعتباری با مشتری منعقد کرده‌است و کارگزار ناظر، کارگزاری است که سفارش فروش آن ورقۀ بهادار صرفاً توسط آن کارگزار قابل اجرا است. همچنین تخصیص اعتبار توسط کارگزار به مشتری به منظور خرید اعتباری صرفاً براساس ترتیبات این دستورالعمل و منوط به انعقاد قرارداد خرید اعتباری، بین مشتری و کارگزار است. کارگزار اعتباردهنده موظف است قبل از اجرایی کردن قرارداد خرید اعتباری، اطلاعات این قرارداد را طبق فرمت موردنظر سازمان به سازمان و سایر مراجع مورد نظر ارائه دهد. تخصیص اعتبار به مشتری توسط کارگزار اعتباردهنده، صرفاً به منظور خرید اعتباری اوراق بهادار  قابل معامله در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران است و کارگزار نمی‌تواند بابت موضوع دیگری به مشتری اعتبار تخصیص دهد.

سقف اعتبار تخصیصی

سقف اعتبار تخصیصی به هر مشتری برای خرید اعتباری حداکثر معادل مانده حساب تضمین مشتری است و  نباید از 10 درصد حقوق صاحبان سهام شرکت کارگزاری بیشتر باشد. در عین حال، کارگزاری که اقدام به خرید اعتباری برای مشتری خود می‌نماید، باید قبل از تخصیص اعتبار و خرید اعتباری برای مشتری رعایت نصاب‌های موضوع دستورالعمل کفایت سرمایۀ نهادهای مالی را کنترل نموده و در صورتی‌که با اعطای اعتبار موردنظر، این نصاب‌ها نقض می‌شوند؛ از تخصیص اعتبار خودداری کند. همچنین مادامی که بدهی تجاری مشتری تسویه نهایی نشده‌است، کارگزار اعتباردهنده موظف است نسبت‌های موضوع دستورالعمل کفایت سرمایۀ نهادهای مالی مصوب هیأت مدیرۀ سازمان را در پایان هر روز محاسبه و از عدم نقض نصاب‌های مندرج در این دستورالعمل اطمینان حاصل نماید و در صورت نقض نصاب‌ها، اقدامات لازم را طبق همان دستورالعمل اجرا کند. سهام و حق تقدم سهام و سایر اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران یا بازار اول یا بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران با شرایط زیر به عنوان تضامین بدهی تجاری مشتری به کارگزار اعتباردهنده محسوب و در نتیجه اختیار تغییر کارگزار ناظر این اوراق بهادار از مشتری سلب می‌شود.

نظارت

جهت نظارت و کنترل بر معاملات اعتباری، کارگزار موظف است پس از ثبت کلیه رویدادهای مالی روزانه و طی مهلت و به نحوی که شرکت سپرده گذاری مرکزی اعلام می‌کند، ماندۀ بدهی تجاری کلیه مشتریان خود را فارغ از اینکه قرارداد خرید اعتباری با آن‌ها منعقد نموده یا منعقد ننموده باشد، به صورت روزانه به شرکت یادشده ارائه کنند. در صورتی‌که تغییر کارگزار ناظر از کارگزار اعتباردهنده به کارگزار دیگر، باعث شود که ماندۀ حساب تضمین مشتری که طبق این دستورالعمل محاسبه می‌شود به میزانی کاهش یابد که از بدهی تجاری وی به آن کارگزار کمتر شود، آن‌گاه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، درخواست مشتری برای تغییر کارگزار ناظر آن اوراق بهادار را اجرا نخواهد کرد و مشتری در صورت تمایل به فروش آن اوراق بهادار، صرفاً می‌‌تواند سفارش فروش خود را به کارگزار اعتباردهنده ارائه دهد.

کارگزار اعتباردهنده موظف است در پایان هر روز کاری ،  عملیات به روز رسانی حساب تضمین مشتری را براساس قیمت‌های پایانی آن روز انجام دهد.