مزایای بورس برای سرمایه‌گذاران

در مطالب گذشته، ضمن اشاره به تاريخچه تاسیس بورس در ايران و جهان، گفتيم كه سرمايه‌گذاري افراد جامعه در بورس، مي‌تواند نقش بسيار زيادي در رونق اقتصادي داشته باشد، چون با اين كار، منابع مالي موردنياز بنگاه‌هاي اقتصادي براي توسعه فعاليت‌ها تأمين شده و در نتيجه، رونق كسب و كار، اشتغال‌زايي و رشد و شكوفايي اقتصاد كشور را به دنبال خواهد داشت.

1. كسب درآمد

يكي از اهداف اصلـي هر فرد در سرمايه‌گذاري كسب سود و درآمد است.

سرمايه‌گذاري در بورس، اگر به‌صورت صحيـح و اگاهانـه باشد، از دو طريـق اين هدف را تأمين مي‌كند:

يكي دريافت سود نقدي

شركتي كه شما سهام آن را خريداري مي‌كنيد، درصورتي كه عملكرد موفق و سودآوري داشته باشد، سالانه مقدار قابل توجهي سود به دست مي‌آورد. براساس قانون، سود شركت متعلق به سهامداران آن شركت است، بنابراين افرادي‌كه سهام يك شركت را در اختيار دارند، به ميزان سهم خود، در سود شركت نيز سهيم هستند. البتـه شركت‌ها لزوما همـه سود سالانه خود را بين سهامدارانشان تقسيم نمي‌كنند، چون ممكن است براي توسعه فعاليت‌هايشان نياز به پول داشته باشند.

بنابراين ترجيح مي‌دهند بخشي از سود سالانه را بين سهامداران توزيـع كنند و بخش ديگري از سود را هم در فعاليت‌هاي توسعه‌اي شركت صرف كنند. به سودي كه سالانه، بين سهامداران توزيع مي‌شود، سود نقدي يا اصطلاحا DPS گفته مي‌شود. دريافت سود نقدي، اولين روش كسب درآمد توسط سهامداران است. براي مثال، شركتي را فرض كنيد كه ارزش سهامش در بورس 150 تومان است. اگر اين شركت در پايان سال 15 تومان سود بين سهامدارانش تقسيم كند، در واقع به ميزان 10 درصد سود نقدي به سهامدارانش داده است.

و ديگري افزايش قيمت سهام.

اما درآمد سهامداران فقط به سود نقدي محدود نمي‌شود.

وقتي يك شركت عملكرد خوب و موفقيت‌آميزي داشته باشد، تمايل سرمايه‌گذاران براي خريد سهام آن شركت در بورس افزايش مي‌يابد،

بنابراين سرمايه‌گذاران حاضر خواهند بود تا مبلغ بيشتري را براي خريد سهام آن شركت بپردازند،

در نتيجه قيمت سهام شركت در بورس افزايش مي‌يابد.

افزايش قيمت سهام شركت در بورس نيز باعث افزايش درآمد و دارايي سهامداران آن شركت مي‌شود.

در مثال قبل، فرض كنيد قيمت سهام شركت موردنظر كه پارسال 150 تومان بوده، در پايان سال، به علت عملكرد موفق شركت به 195 تومان رسيده است، يعني 30 درصد افزايش يافته است. بنابراين، سهامداران شركت، علاوه‌بر آنكه 10 درصد سود نقدي دريافت كرده‌اند، 30 درصد هم از محل افزايش قيمت سهام شركت سود به دست مي‌آوردند، يعني در طول يكسال 40 درصد سود به دست آورده‌اند.

البته بايد توجه داشت كه اگرچه شركت‌هايي كه سهامشان در بورس خريد و فروش مي‌شود،

همگي جزو شركت‌هاي بزرگ، معتبر و موفق كشور هستند،

اما  هر شركتي عملكرد و سودآوري خاص خود را دارد و سرمايه‌گذاران بايد موقع خريد سهام شركت،

اطلاعات شركت مربوط را به طور دقيق بررسي كنند تا بتوانند درآمد قابل قبولي داشته باشند.

سیاست شرکت ها در توزیع سود نقدی

نكته ديگري كه بايد مورد توجه سرمايه‌گذاران قرار گيرد اين است كه شركت‌ها، سياست‌هاي متفاوتي در توزيع سود نقـدي دارنـد،

به اين معنا كه برخي شركت‌ها ترجيح مي‌دهند كه سود نقدي كمتري توزيع كنند و بيشتر سود سالانه خود را براي توسعه شركت به‌كار بگيرند،

اما برخي ديگر از شركت‌ها، معمولا بخش عمده سود خود را بين سهامداران توزيع مي‌كنند.

شما در هنگام خريد سهام شركت، بايد به اين موضوع توجه كنيد كه آيا دريافت سود نقدي ساليانه برايتان اهميت دارد

يا اينكه ديد بلندمدت‌‌تري داريد و بيشتر، تمايل داريد ارزش سهامتان افزايش يابد.

براي مثال، بازنشستگاني كه ترجيح مي‌دهند سود سالانه و مستمر را براي تأمين مخارج خود دريافت كنند،

بهتر است سهام شركت‌هايي را انتخاب كنند كه سياست توزيع سود نقدي بيشتري دارند،

اما جواني كه دوست دارد ارزش سهامش در چند سال آينده، افزايش قابل توجهي داشته باشد،

سهام شركتي را ترجيح مي‌دهد كه سياست توسعه‌اي در پيش گرفته و بخش قابل توجهي از سود سالانه را به اين امر اختصاص مي‌دهد.

اين موضوع را مي‌توانيد از سياست‌هاي گذشته شركت‌ها تشخيص دهيد

كه آيا شركت مورد نظر بيشتر به توزيع سود علاقه‌مند است يا به توسعه شركت.

2. امنيت و شفافيت در سرمايه‌گذاري

اگر به شما بگويند با سرمايه‌گذاري در كاري، مي‌توانيد سرمايه خود را در يكسال چند برابر كنيد،

ولي شما از جزئيات و كيفيت اين سرمايه‌گذاري مطلع نباشيد، مثلا ندانيد قرار است پول خود را در چه كاري سرمايه‌گذاري كنيد؟

آيا اين كار شرعي و قانوني است يا نه؟

آيا اصلا فردي كه ادعاي چند برابر كردن پول شما را مطرح كرده، فرد مطمئن و مورد اعتمادي است يا نه؟

آيا سرمايه شما باز خواهد گشت يا امكان كلاهبرداري در آن وجود دارد؟ و هزاران اما و اگر ديگر.

در يك‌چنين شرايطي، آيا حاضر به سرمايه‌گذاري خواهيد شد؟ طبيعتـا پاسخ اغلب شمـا منفي است.

يكي از مهم‌ترين مزاياي سرمايه‌گذاري در بورس، امنيت در سرمايه‌گذاري و برخورداري از حمايت قانون و مقررات است.

در برنامه‌هاي قبل، به جايگاه حياتي بورس در اقتصاد اشاره كرديم و گفتيم كه به دليل هميـن اهميت بالا،

قوانين و مقررات متعددي درباره بورس و حمايت از سرمايه‌گذاران در اين بازار تصويب شده است كه اين امر

، امنيت بورس را براي سرمایه‌گذاري تضميـن می‌کند.

براي مثال،

اگر فردي سهام شركتي را در بورس خريداري كند و شركت مذكور،

در پايان سال، باوجود تصويب سود نقدي، از پرداخت سود در مهلت مقرر خودداري كند،

سهامدار مي‌تواند از شركت مذكور شكايت كـرده و سود خود را دريافت نمايد.

بنابراين، اگرچه شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس، شركت‌هاي بزرگ و معتبري هستند و اغلب دچار چنين مشكلاتي نمي‌شوند،

اما در عين حال قانونگذار با درنظر گرفتن اين تمهيدات،

اطمينان لازم را براي سهامداران فراهم مي‌كند كه نهايت تلاش براي جهت حفظ و استيفاي حقـوق آنان به عمل آمده است.

همچنين همانطور كه گفته شد، براساس قوانين و مقررات، شركت‌هايي كه سهامشان در بورس خريد و فروش مي‌شود موظف‌اند كليه اطلاعات حائز اهميت خود اعم از اطلاعات مالي، برنامه‌ها و... را به بورس اعلام كنند.

بورس نيز پس از بررسي اطلاعات ارسالي از سوي شركت‌ها، اين اطلاعات را در شرايط يكسان، براي اطلاع سهامداران منتشر مي‌كند.

به‌علاوه، بورس بصورت لحظه‌اي، كليه اطلاعات مربوط به آخرين وضعيت معاملات انجام شده در بورس،

قيمت سهام، ميزان عرضه و تقاضاي موجود براي هر يك از سهام‌ها، ميزان خريد و فروش صورت‌گرفته بر روي سهام

و... را ازطريق اينترنت منتشر مي‌كند و سرمايه‌گذاران مي‌توانند با بررسي و تحليل اين اطلاعات،

نسبت به خريد سهام جديد و يا فروش سهامي كه در اختيار دارند، تصميم‌گيري كنند.

اين موضوع -كه از آن، به شفافيت در بورس ياد مي‌شود.

باعث مي‌شود تا سرمايه‌گذاران در شرايط يكسان و عادلانه ازنظر ميزان دسترسي به اطلاعات، تصميم‌گيري نمايند.

بنابراين، مي‌توان سرمايه‌گذاري در بورس را يك سرمايه‌گذاري كاملا شفاف دانست.

3. حفظ سرمایه در مقابل تورم

به‌طور معمول، ارزش پول در طول زمان،خود به خود كاهش مي‌يابد و با توجه به تورم موجود در جامعه،

در صورتي كه افراد پس‌اندازهاي خود را در جاي مناسبي سرمايه‌گذاري نكنند، ارزش آن كاسته خواهد شد.

براي حفظ ارزش پول در طول زمان، مناسب‌ترين راه حل، سرمايه‌گذاري است؛‌

البته سرمايه‌گذاري در فعاليت‌هايي كه بتواند بازدهي بيشتر از كاهش ارزش پول ناشي از  تورم داشته باشد.

سرمايه‌گذاري در بورس، يكي از اين بهترين اين روش‌هاست.

جالب است بدانيد براساس آمارها، متوسط سود سرمايه‌گذاري در بورس در دوره 20 سال اخير،

يعني از  از ابتداي سال 1370 تا اوايل سال 1391 به مراتب بيشتر از بازدهي سرمايه‌گذاري در بازارهايي مثل طلا، ارز و مسكن بوده است،

اگرچه ممكن است اين بازارها، در مقاطعي نوسانات زيادي را هم تجربه كرده باشند.

اما سرمايه‌گذاري در بورس چگونه به حفظ ارزش پول در مقابل تورم كمك مي‌كند؟

همانطور كه قبلا هم گفتيم، افراد با خريد سهام يك شركت، در واقع به نسبت سهمي كه خريداري كرده‌اند،

در منافع اين شركت، يعني دارايـي‌هاي شركت و همچنين سود و زيان آن سهيم مي‌شونـد.

طبيعتا در طول زمان، اولا ارزش دارايي‌هاي شركت متناسب با تورم افزايش مي‌يابـد و ثانيا،

شركت در اثر فعاليت‌هاي اقتصادي كه انجام مي‌دهد، سود قابل قبولي به دست مي‌آورد،

بنابراين افرادي كه اقدام به خريد سهام شركت مي‌كنند

( البته درصورتي كه انتخاب صحيح و آگاهانه‌اي داشته باشند)

مي‌توانند سرمايه خود را در مقابل تورم حفظ كنند.

4. قابليت نقدشوندگي خوب

يكي از ويژگي‌هاي يك دارايي خوب، اين است كه قابليت نقدشوندگي بالايي داشته باشد؛ يعني بتوان آن را سريع به پول نقد تبديل كرد.

براي هر کسی، در طول زندگي ممکن است شرايطی پيش ‌آيد كه نياز به نقد كردن دارايي‌های خود پيدا کند.

نقدكردن دارايي‌ها علاوه بر اين كه مشكلات خاص خود را دارد، نيازمند زمان است.

فرض كنيد شما سرمايه‌ی خود را به يك دستگاه آپارتمان تبديل كرده‌اید و اکنون،

به دليل شرايطي، به پول نياز پيدا كرده‌ايد و می‌خواهید آپارتمان را بفروشید.

روشن است که شما، از زمان تصميم به فروش تا فروش و دريافت وجه آن با مشكلات فراوانی مثل :

پيدا شدن مشتري، توافق براي معامله، انتقال سند و... مواجه خواهيد بود.

اما افرادي كه با خريد سهام و يا ساير انواع اوراق بهادار، در بورس سرمايه‌گذاري مي‌كنند،

به محض تصميم به فروش كافي است به اولين كارگزاري بورس در سراسر كشور مراجعه نمايند و تقاضاي فروش خود را ثبت كنند.

حتي در شرايط بحراني نيز در صورتي كه شما سهام خود را به قيمت اندكي كمتر از قيمت روز بازار براي فروش عرضه كنيد،

در كوتاه‌ترين زمان ممكن به پول نقد تبديل خواهد شد.

اين شرايط سبب شده است تا درجه‌ی نقدشوندگي اوراق بهادار نسبت به سايـر سرمايه‌گذاري‌ها بالاتر باشد.

5 . مشاركت در تصميم‌گيري براي اداره‌ي شركت‌ها

افرادي كه سهام یک شرکت را مي‌خرند، مي‌توانند با حضور در مجامع و رأي دادن،

به نسبت سهمي كه در اختيار دارند، در تصميم‌گيري‌هاي شركت و نحوه اداره‌ی آن مشاركت ‌کنند.

اين افراد با استفاده از حق‌رأی خود، قادرند هيئت‌مديره‌ي شركت را انتخاب نمايند،

درباره طرح‌هاي جديدي كه مديران شركت پيشنهاد مي‌كند،

اظهارنظر كنند و همچنين مي‌توانند ميزان سود تقسيمي به سهامداران شركت را مشخص كنند؛

خلاصه این که اين افراد به عنوان صاحبان اصلي شركت در تصميم‌گيري‌هاي شركت مشاركت مي‌كنند.

البته همانطور كه گفتيم، ميزان اثرگذاري هريك از سهامداران در تصميمات شركت به ميزان سهامي است

كه در اختيار دارد و بنابراين، افرادي كه سهام بيشتري در اختيار دارند،

مي‌توانند در تصميم‌گيري‌هاي شركت نقش مؤثرتري  ايفا كنند.