پوشش ریسک نوسانات درآمد نفتی با استفاده از قراردادهای آتی در ایران

در اين مطالعه با استفاده از روشهاي مختلف اقتصادسنجي حالات مختلفي براي استراتژي پوشش ريسك بدست آمد كه براي انتخاب بهترين حالت، كارايي و مطلوبيت هر كدام محاسبه شده و نتايج نشان ميدهند كه با استفاده از قراردادهاي آتي ميتوان ريسك درآمدهاي نفتي را حداقل 85 درصد كاهش داد كه دربهترين حالت به 96 درصد نيز ميرسد.

مطالعات متعدد اقتصاد سنجي نشان ميدهد قيمت نفت يك متغير تصادفي است كه در طول زمان بطور گسترده نوسان ميكند. نوسان قيمت نفت باعث نوسان درآمدهاي نفتي و بروز ريسك در اينگونه درآمدها ميشود. از آنجايي كه اقتصاد ايران بشدت به درآمدهاي نفتي وابسته است و تمام بخشها و متغيرهاي اقتصادي به ميزان قابل توجهي از بخش نفت متأثر هستند، تثبيت و پوشش ريسك درآمدهاي نفتي به منظور دستيابي به يك اقتصاد باثبات، ضروري و لازم است كه بايد در جهت آن تلاش شود. در جهان، از روشهاي مختلفي براي پوشش ريسك نوسانات درآمدهاي نفتي استفاده ميشود كه شكل گيري انواع صندوقهاي نفت يكي از آنها است. اما راهبرد مكمل و نويني كه امروزه براي مقابله با ريسك قيمت نفت بكار ميرود، استفاده از ابزارهاي مشتقه مالي است. با اينكه كمتر از سه قرن از تأسيس بورسهاي نفتي و عرضه انواع مشتقات مالي در بازار نفت نميگذرد، اما مشتقات مالي چنان مورد استقبال قرار گرفته اند كه امروزه تا چندين برابر خريد و فروش واقعي نفت معاملات كاغذي نفت صورت ميگيرد. معاملات مشتقات مالي نفت با اهداف و مقاصد مختلفي انجام ميگيرد و معامله گران كاغذي نفت هر يك با انگيزة مشخص وارد اين بازار ميشوند. پوشش ريسك نوسانات قيمت نفت يكي از اين اهداف است كه اغلب فروشندگان نفت از آن بهره ميبرند و بوسيلة آن ريسك نوسانات نامطلوب قيمت را كاهش و پوشش ميدهند.

اين مقاله به بررسي پوشش ريسك نوسانات قيمت نفت با استفاده از قراردادهاي آتي مي پردازد.

در قسمت اول مباني نظري پوشش ريسك مطرح مي شود. در قسمت دوم مدل هاي مختلف اقتصاد سنجي كه ميتوانند در استراتژي پوشش ريسك مورد استفاده قرار گيرند  معرفي شده و در بخش سوم نتايج تجربي استراتژي پوشش ريسك نوسانات قيمتهاي اسپات ايران با استفاده از قراردادهاي آتي يك تا چهار ماهه بورس نفتي نايمكس محاسبه ميشوند؛ در پايان نيز نتايج و پيشنهادات ارائه خواهد شد.