گام ۶ : پیش به سوی سرمایه گذاری

دراین بخش به بررسی نحوه ی افزایش سرمایه ی شرکتها ، روشهای کسب درآمد از بورس و چگونگی انتخاب سهام مناسب می پردازیم .

زمانی که می گویند نماد معاملات شرکتی باز یا بسته است ؟

زمانی که شرکتی برای اولین بار سهامش در بورس عرضه می شود می بایست نماد معاملاتی آن شرکت در بورس باز شود تا سرمایه گذاران بتوانند سهم آن شرکت را خرید و فروش کنند. سهام هر شرکت تنها زمانی مورد معامله قرار می گیرد که نماد آن در تابلوی بورس باز باشد، حال اگر مسئولین آن شرکت بخواهند تغییراتی در اصول اساسی شرکت انجام دهند، نماد معاملاتی شرکت در بورس بسته می شود و امکان خرید و فروش سهم آن شرکت برای معامله متوقف می گردد، این تغییرات علل مختلفی دارد که میتوان موارد زیر را نام برد: ۱-تعدیل EPS 2-تغییر محل شرکت ۳-افزایش سرمایه در ادامه به توضیح هر یک می پردازیم:

۱-تعدیل EPS :

همانطور که در گامهای قبلی درمورد آن صحبت کردیم شرکتها در ابتدای سال مالی خود EPS پیش بینی می کنند، که به آن EPS پیش بینی شده می گویند ولی گاهی اوقات این سود کمتر و گاهی بیشتر از EPS پیش بینی شده می شود که تعدیل EPS به این معناست که با بررسی مشخص می شود که سود واقعی بیشتر یا کمتر از مبلغ پیش بینی شده درآمده است.

۲- تغییر محل شرکت:

گاهی محل شرکت تغییر می کند که موجب بسته شدن نماد آن شرکت می شود.

۳-افزایش سرمایه:

معمولا پس از پیشنهاد هیئت مدیره و ارائه ی طرح توجیهی افزایش سرمایه و مشخص نمودن روش و محلی که مبلغ حاصل از سرمایه قرار است در آنجا سرمایه گذاری شود،این افزایش سرمایه به میزان مشخص،(مثلا ۱۰۰%) به تصویب مجمع می رسد،پس از آن افزایش سرمایه در اختیار هیئت مدیره قرار می گیرد و آنها پس از جلب رضایت سازمان بورس و طی مراحل قانونی اقدام به ثبت این افزایش سرمایه می نمایند و از طریق شبکه ی کدال این افزایش سرمایه را اطلاع رسانی می نماید که درگامهای بعدی به بررسی کامل شبکه ی کدال(سایت کدال) می پردازیم،اصولا افزایش سرمایه به سه حالت انجام می پذیرد: ۱-افزایش سرمایه به روش جایزه ۲- افزایش سرمایه از محل آورده ی نقدی ۳-افزایش سرمایه به روش صرف سهام در ادامه به توضیح هر یک می پردازیم:

۱-افزایش سرمایه به روش جایزه:

همانطور که میدانید،معمولا شرکتها مقداری از سود سالیانه ی خود را در حسابی معین ذخیره می کنند و در زمانی معین با انتقال موجودی این حساب به حساب سرمایه و منتشرکردن اوراق سهام جدید، سرمایه اسمی شرکت را افزایش می دهند و سپس اوراق سهام جدید را به نسبت سهمی که سهامدارن از آن شرکت دارند را بین آنها توزیع می کنند ،چون سهامداران درین مدت پولی را بابت این اوراق جدید پرداخت نمی کنند که به آن افزایش سرمایه به روش جایزه می گویند،خلاصه اینکه افزایش سرمایه به روش جایزه یکی از راههای افزایش شرکتها می باشد که شرکتها به نسبت سهم سهامدارن تعداد سهمی را به صورت رایگان به سهامداران می دهند.

۲-افزایش سرمایه از محل آورده ی نقدی:

درا ین حالت شرکت به هر سهامدار به نسبت تعداد سهام قبلی آنها امتیازی جهت خرید سهام جدید می دهد که اصطلاحاً به آن حق تقدم می گویند،پس از ثبت افزایش سرمایه به این روش برگه های حق تقدم به آدرس منزل سهامدارن که در کارگزاری ها آن را ثبت کرده اند ارسال می شود، سهامداران پس از دریافت برگه های حق تقدم در صورت تمایل، مبلغ اسمی سهام تعلق گرفته که تعداد آن در برگه ی حق تقدم مشخص می شود را در مهلت مقرر به حساب شرکت واریز نموده و پس از مدتی برگه های سهام جدی به سهامداران داده می شود.

۳-افزایش سرمایه به روش صرف سهام:

در این روش شرکت سهام خود را به مبلغی بیش از قیمت اسمی و از طریق پذیره نویسی به فروش رسانده و تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام را به حساب اندوخته منتقل می کند و یا در ازای آن سهام جدید به سهامداران قبلی می دهد. .

راه های سرمایه گذاری در بورس:

۱-خرید سرمایه گذاری به وسیله ی برگه های صندوق مشاع سرمایه گذاری ۲-از راهنمایی کارگزار برای انتخاب سهام استفاده کند. ۳-با استفاده از مشاوران مالی سهام مورد نظر را انتخاب کند. ۴-خود نیز به تحلیل بازار پرداخته و سهم مورد نظر خود را خریداری کند.

روشهای تحلیل اوراق بهادار:

۱-تکنیکال ۲-بنیادی(فاندامنتال)

الف-تحلیل گران تکنیکال:

تحلیل گران تکنیکال کسانی هستند که معتقدند قیمت اوراق بهادار کاملاً توسط نیروهای عرضه و تقاضای اوراق بهادار تعیین می شود،در عین حال که عوامل موثر بر عرضه و تقاضا در جای خود می تواند،واقعی ،قابل مشاهده و یا ذهنی باشد،علاوه بر این تحلیل گران تکنیکال اعتقاد دارند که با وجود نوسانات هر روزه قیمت سهام از الگوی مشخصی پیروی می کند و برای دوره های طولانی،بدون تغییر باقی می ماند. ابزار تکنیکالیست ها یا همان چارتیست ها ،نمودارها می باشد.

ب-تحلیل گران بنیادی:

تحلیل گران بنیادی متخصصینی هستند که دیدگاهی بنیادی را در ارزیابی سهام و تخمین قیمت بنیادی سهام ،تجزیه و تحلیل بنیادی، عبارت است از بررسی علمی عوامل اساسی و بنیادی مشخص کننده ارزش سهام. تحلیل گر بنیادی به بررسی دارایی ها ،بدهی ها، فروش، ساختار بدهی ها، محصولات، سهم بازار، ارزیابی مدیریت بنگاه و مقایسه ی آن با رقبا می پردازد و در نهایت ارزش ذاتی سهام را تخمین می زند. ابزار آلاتی که تحلیل گران بنیادی از آن استفاده می کنند از نسبتهای مالی که از ترازنامه ی شرکت و حساب سود و زیان طی چند سال به دست می آید،تحلیل بنیادی در تحقق اهداف بلند مدت در رشد سهام موثرتر است تا در تعیین نوسانات کوتاه مدت قیمت سهم. که ما در آینده و گام های بعدی آموزش ها ی تحلیل تکنیکال و فاندامنتال را به شما می دهیم. در اینجا به یک واژه ی مهم و پرکاربرد در بورس می پردازیم.

سبد سهام(پرتفوی):

پرتفوی:

یعنی مجموعه یا سبدی از اوراق بهادار. به طور کلی سرمایه گذاری در مجموعه ای از اوراق بهادار یا پرتفوی بسیار بهتر است از سرمایه گذاری در یک سهم. به این دلیل که با افزایش تنوع سهام در سبد سرمایه گذاری ریسک مجموعه کاهش می یابد. علت کاهش ریسک، تاثیرات مختلفی است که شرکتهای سرمایه پذیر از شرایط مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی می پذیرند.برای مثال ممکن است یک خبر اقتصادی بر یک سهم تاثیر منفی داشته باشد و اثری بر سهامهای دیگر موجود در بازار نداشته باشد. شما اگر یک سهم داشته باشید ممکن است خبر اقتصادی بد موجب کاهش کل سرمایه ی شما شود و اگر چند سهام را با هم داشته باشید با وجود این خبر تنها یکی از چند سهام شما کاهش می یابد و فقط بخشی ازسرمایه ی شما کم می شود.

انواع کسب درآمد از بورس:

۱- سود سهام:

سود سهام یکی از درآمدهایی است که میتوان از طریق سرمایه گذاری در بورس به دست آورد، شرکت در ابتدای سال پیش بینی می کند که مبلغ خاصی به ازای هر سهم سود نقدی بپردازد و عده ای نیز به خاطر این سود سالانه این سهم را می خرند. نیازی نیست که سهامدار یک سال کامل مالک سهام باشد تا بتواند از سود سالانه استفاده کند، هر فردی که در تاریخ برگزاری مجمع عمومی عادی شرکت حضور داشته باشد سود یکساله به او تعلق می گیرد، فرقی نمی کند که شما سهم شرکتی را طی یکسال داشته باشید یا اینکه سهم آن شرکت را قبل از بسته شدن نماد و برگزاری مجمع عمومی عادی خریداری کرده باشید ، در هر دو صورت سود سهام بصورت سالانه به شما تعلق میگیرد، البته لازم به ذکر است که پس از مجمع عمدتاً ارزش سهام کاهش می یابد.

۲- رشد قیمت سهام:

روش دیگر برای بدست آوردن درآمد از بورس، رشد قیمت است مثلا قیمت سهمی در مهر یکسال ۳۰۰ تومان بوده است و پس از سه ماه به دلیل وضعیت خوب سهام ، قیمت سهام به ۶۰۰ تومان می رسد یعنی قیمت سهام دو برابر می شود و اگر شما این سهم را خریداری کرده بودید سرمایه ی شما در عرض سه ماه دو برابر می شد. در واقع این افراد از تحلیل و بررسی نوسانات قیمت سهم استفاده می کنند.هر فردی می تواند از هر کدام این روشها یا هر دو استفاده کند.

موارد مهمی که باید در خرید سهام رعایت شود:

زمانی که ما می خواهیم سهمی را خریداری کنیم باید به نکاتی توجه داشته باشیم که در زیر به برخی از آنها اشاره شده است.

۱- معامله پذیر بودن:

در بورس سهام شرکتهای مختلفی خرید و فروش می شود، ما باید سهمی را در بورس خریداری کنیم که علاوه بر راحت خریدن آن، فروش آن نیز راحت باشد یعنی سهمی را خریداری کنیم که در بازار حجم معامله ی بالایی داشته باشدبرای مثال میتوان پنجاه شرکت بزرگ بورس را نام برد که سایت بورس، آن را هر سه ماه یکبار منتشر می کند.

۲- سود آور بودن آن:

یکی از مهمترین عوامل برتربودن یک سهم، میزان سودآوری آن می باشد. با توجه به اینکه تعداد سهام منتشر گردیده از سوی شرکتها با هم تفاوت دارد میزان سودآوری یک سهم را با سود هر سهم یا همان eps می سنجند. مجموع سود خالص=سود هر سهم با توجه به این مطلب که ارزش اسمی سهام کلیه ی شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران هزار ریال بوده و ممکن است قیمت بازار انواع سهام، برای مقایسه ی شرکتها با یکدیگر رقم نسبت قیمت به سود هر سهم تحت عنوان p/e سنجیده می شود.

۳- سهام موجود در دست سرمایه گذاران:

قابلیت نقد شوندگی یک ورقه ی سهام، تا حدودی به تعداد سهام در دست مردم بستگی دارد.هر چه تعداد سهامی که در دست مردم قرار دارد بیشتر باشد،حجم و سرعت گردش معاملات افزایش یافته و بازار،قیمت منصفانه و معقول تری برای آن پیدا می کند، برعکس هر چه تعداد سهام در دست مردم کمتر باشد رکود بیشتری بر معاملات سهام حاکم شده و در صورت معامله قیمتها شکل یکطرفه(صعودی یا نزولی) به خود می گیرد. و تجربه این قضیه را ثابت کرده است.

۴- ثبات نسبی سود آوری:

استناد به سود هر سهم در یکسال،لزوماً مبنای صحیحی برای ارزیابی سهام نیست چرا که ممکن است که سود سال بعد کمتر از آن باشد.معیار مهم دیگری که به هنگام تحقیق در بازده جاری سهام باید مورد نظر قرار داد،سواد نسبی سودآوری هر سهم است.لازم به یادآوریست که هر چه میزان انحراف سودآوری سالهای گذشته و یا سودهای احتمالی آینده، نسبت به میانگین سود و یا سود مورد انتظار بیشتر باشد،ریسک سهم بالاتر و ارزش آن کمتر خواهد بود.بر عکس هر چه روند سوددهی طی سالهای گذشته و آتی از ثبات بیشتری برخوردار باشد ریسک کمتر و ارزش سهم بالاتر خواهد بود.

۵- انتشار مستمر اطلاعات و اخبار:

در صورتی که شرکتها در اطلاعات شفاف مالی و یا هرگونه اخبار در زمینه ی وضعیت شرکت به سهامداران نهایت تلاش را نمایند، سهامداران با داشتن اطلاعات کافی می توانند اقدام به خرید و فروش سهام نمایند.

6- نوع شرکت و صنعت مربوطه:

در هر برهه از زمان با توجه به شرایط اقتصادی کشور و خطی مشی اعمال شده توسط دست اندر کاران اقتصادی،می توان شاهد تاثیر گذاری بر روی صنایع مختلف بود. فعالیت اقتصادی شرکتهای تولیدی و صنعتی با توجه به تقاضای بازار برای کالای تولید شده می تواند در سودآوری آن نقش به سزای داشته باشد.به عنوان مثال،شرکتی که عرضه کننده ی انحصاری کالای خاصی به یک بازار باشد، میتواند بر قیمت آن اعمال قدرت بیشتری نماید و در نتیجه سود بالای شرکت مزبور تضمین شده است، یا دولت می تواند به منظور حمایت از سرمایه ی داخلی بر روی کالاهای مشابه خارجی تعرفه و حقوق گمرکی نسبتاً زیاد وضع کند و یا در مواردی ممنوعیت ورود اعلام نماید.در چنین حالتی تقاضا برای محصولات داخلی حفظ می شود و یا افزایش می یابد و نهایتاً پیش بینی فروش شرکت و سودآوری آن تحقق می یابد.

۷-عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی:

کسی که در بورس ایران سرمایه گذاری می کندباید بر تمام عوامل سیاسی،اقتصادی و اجتماعی کشور آگاه باشد زیرا این عوامل تاثیر مستقیمی بر بورس می گذارد.رویدادهای اجتماعی و سیاسی و پیش بینی تاثیر احتمالی هر یک از آنها بر اقتصاد کشور و همچنین عوامل اقتصاد کلان می توانددر تصمیم گیری سهامدار در خرید و فروش سهام شرکتها نقش عمده ای داشته باشد.دامنه ی این عوامل بسیار متنوع است و طیف گسترده ای را در بر میگیرد،عواملی مانند نرخ تورم، بیکاری، اشتغال، سبد هزینه ی خانوار،توزیع درآمد، اقدام برای هر یک و… برخی از عوامل مهم اقتصادی ست که بر وضعیت بازار سهام تاثیر مهمی دارد، همچنین عوامل سیاسی،اجتماعی، مانند بروز تنشها، رخدادهای مهم سیاسی و… نیز به سهم خود بر اوضاع عمومی بازار سهام تاثیر مهمی دارد.سهام میتواند حائز اثرات خوب یا بد(مثبت یا منفی) باشد.

۸- ترکیب سهامداران:

یکی دیگر از معیارهای یک ورقه ی سهم ترکیب سهامداران آن است.ترکیب سهامداران که در واقع ترکیب آن را هیئت مدیره تعیین می کند، می تواند به نفع سهامداران جزء یا عمده باشد،در شرکتهایی که اعضای هیئت مدیره ی آن منتخب سهامداران عمده هستند ممکن است تصمیماتی اتخاذ شودکه بیشتر در راستای اهداف سهامدار عمده باشد و در مواردی به نفع سهامدارجزء نباشد.چنین تصمیماتی در بازارهای کارا اثر خود را به خوبی در قیمت سهام نشان می دهد و البته معمولا تاثیر خیلی مهمی،در قیمت سهم نمی گذارد اما در بازارهای غیر کارا که تا حدودی تحت تاثیر جو بازار قرار می گیردمی تواند جهت تغییرات قیمت را یکطرفه سازد. دانشکده آموزش بورس و ارز