تاریخچه پیدایش بورس در ایران (بخش دوم)

در بخش قبل، به تاريخچه پيدايش واژه بورس و همچنین تأسيس بورس در جهان پرداختيم و گفتيم كه اولين بورس جهان، در اوايل قرن هفدهم ميلادي، در آمستردام هلند تأسيس شد و اولين شركتي هم كه سهامش را در اين بورس عرضه كرد، كمپاني هند شرقي نام داشت. اما بورس در ايران، چگونه شكل گرفت؟ مطالعات اوليه درباره تأسيس بورس در ايران، به سال 1315هجري شمسي بر مي‌گردد. در اين سال، فردی بلژيكي به نام "ران لوترفِلد" پس از انجام مطالعات گسترده درباره‌ي تأسيس بورس در ايران، اساسنامه‌ی داخلي بورس را تهيه و به مسئولان ايراني ارائه كرد، اما با توجه به شرايط آن زمان و وقوع جنگ جهاني دوم، عملا موضوع بررسي و تأسيس بورس در ايران بيش از 25 سال به تأخير افتاد. بالاخره در سال 1341، كميسيوني در وزارت بازرگانی و با حضور نمايندگان وزارت دارايي، وزارت بازرگاني و بانك توسعه‌ی صنعتي و معدني ايران تشكيل و موافقت‌‌نامه‌ اوليه تأسيس بورس سهام در اين كميسيون، تنظيم شد.

در اواخر همان سال يعني سال 41، هيأتـي از بورس بروكسل به سرپرستي دبيركل اين بورس براي مشاركت در راه‌اندازي بورس ايران، به كشورمان دعوت شدند و بالاخره پس از چهار سال، در سال 1345 قانون تشكيل بورس اوراق بهادار در مجلس تصويب و براي اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانك مركزي ابلاغ شد. حدود يك‌سال بعد از ابلاغ قانون تشكيل بورس اوراق بهادار، در پانزدهم بهمن ماه سال 1346، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معادله بر روي سهام بانك توسعه‌ی صنعتي و معدني كه بزرگ‌ترين مجتمع واحدهاي توليدي و اقتصادي در آن تاريـخ به شمار مي‌رفت، به طور رسمـي فعاليت خود را آغاز كـرد.
بورس ايران در تاريخ 45 ساله فعاليت خود، همواره فراز و فرودهاي بسيار زيـادي را تجربه كرده است، اما شايد بتوان گفت يكي از مهم‌ترين تحولات تاريخ بورس ايران، تأسيس قانون جديدي تحت عنوان قانون بازار اوراق بهادار در اول آذر سال 1384 بوده است كه ضمن رفع برخي نارسايي‌ها و نواقص موجود در قانون اوليه، زمينه توسعه گسترده بورس در ايران را فراهم كرد.
براساس اين قانون، بخش نظارتي بورس از بخش‌هاي عملياتي آن تفكيك شد، به اين معنا كه سازماني به عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان نهاد نظارتي بورس تشكيل شد. سازمان بورس كه خود تحت نظارت شورايي به اسم شوراي عالي بورس فعاليت مي‌كند، وظايف متعددي دارد كه يكي از مهم‌ترين وظايف آن، تأسيس و نظارت بر عملكرد بورس‌هاي مختلف است.

امروز، چهار بورس بزرگ كشـور تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعاليت مي‌كنند:

1-بورس اوراق بهادار تهران كه در آن، سهام شركت‌ها و ساير اوراق بهادار مانند اوراق مشاركت خريد و فروش مي‌شود. 2-فرابورس ايـران كه در آنجا هم سهام شركت‌هايي كه بنا به دلايلي موفق به پذيرش در بورس اوراق بهادار تهران نمي‌شوند، مورد داد و ستد قرار مي‌گيرد. 3-بورس كالاي ايران كه در آن، انواع كالاها مانند محصولات پتروشيمي، فلزات، محصولات كشاورزي و ... خريد و فروش مي‌شود. 4-و در نهايت بورس انـرژي كه به تازگي تأسيس شده و قرار است در آن، حامل‌هاي انرژي با محوريت برق، به‌عنوان يكي از مهم‌ترين حامل‌هاي انرژي، خريد و فروش شود.
گسترش ابزارهاي متنوع مالي و فعاليت‌هاي اطلاع‌رساني موجب  شده تعداد سهامداران در طي سال‌هاي اخير  رشد نمايد. در اين مجموعه برنامه‌ها، ما عمدتا به معرفي بورس اوراق بهادار و نحوه سرمايه‌گذاري در اين بازار، ازطريق خريد و فروش سهام شركت‌ها و ساير انواع اوراق بهادار مي‌پردازيم تا از اين رهگذر علاقه‌مندان به فعاليت در اين عرصه بتوانند به اطلاعات مفيـد و لازم دست پيدا كنند.