معنی اجمالی بورس سندها بهادار :
واژه بورس , یک واقع کلمه فرانسوی است که ریشه آن از یک اسم یونانی و لغت لاتین بورسا Bursa گرفته شدهاست . اما ریشه حقیقی و واقعی آن قدری ناشناخته میباشد . در فرهنگ و تمدن های دارای اعتبار لغت , مقابل واژه بورس , لفظ [ مبادله] و گهگاه نیز [مکان مبادله] و نیز سیستم مبادله آمده است . در اصطلاح به معنی بازار است .
به هرحال اولین دفعه بدین مفهوم در اروپا و بخصوص در فرانسه بکار رفته است . از لحاظ اصطلاح اقتصادی , به نوعی بازار داد و ستد و یا این که نوعی سیستم خرید و فروش اطلاق می شود که در آن سندها و ورقه ها مالی , پولهای کشورهای متعدد , طلا و جواهرات , کالاهای اساس ایی و امثال آن مبادله میگردند . بدین ترتیب گفته می شود : بورس اسناد بهادار , بورس ارز , بورس سندها , بورس طلا و جواهرات , بورس نفت , بورس ماشین , بورس آرامبخش و . . .
پس معنی عام بورس از هر گونه مبادله و واسطه مبادله و یا این که بازار مبادله میباشد .
ولی در حالتی که بازار بورس , بصورت مطلق و فارغ از قید و قرینه خاصی تلقی شود , مراد از آن خرید و فروش ورقه ها بهادار میباشد و در اصل بیشترین حجم مبادلات بورس ( نسبت به بورس ارز , طلا و جواهرات و نفت و . . . ) مرتبط با بدین سندها میباشد . لازم به ذکر است که اصلی ترین راس بورس عالم بورس نیویورک و دومین آن , بورس لندن است . بورس های ژاپن , آلمان و فرانسه در جایگاه های بعدی قرار میگیرند . دراین نوشتار , تنها بورس اسناد بهادار مورد نظراست و بقیه اشکال بورس , نیاز به بررسی مستقلی داراست .
نکته دیگری که حتمی است دراین نصیب روشن شود این است که خویش این سندها , در باطن خویش , به دو نوع اکثر تقسیم میشوند . یک گونه را سندها قرضه و گونه دیگر را اسناد سهام میگویند . یکسری خصوصیت هایی در هر دوی آن ها مشترک هست و برخی از خصائص نیز , در هر مورد موجود است که جبنه انحصاری داشته و در دیگری مو جود نمیباشد . لذا هر جا به سندها بهادار بطور کلی اشاره می شود انگیزه جوانب مشترک آنهاست و هرگاه که به یکی آن دو به طور صریح اشاره می شود , جنبه های مختص متبوع است .
اسناد بهادار , تیم اسنادی رسمی می باشند که دارنده مالیت اعتباری میباشند , ( اگر چه مالیت حقیقی و واقعی ندارند , عقلا برای آنها نوعی مالیت اعتبار کرده اند دراین مورد به بقیه مقالهها تارنما بورس مال مراجعهنمایید ) براین اساس , نظیر بقیه اشیایی که مالیت دارا هستند دارنده قیمت میباشند و در بازار بورس , مورد مطالعه قرار میگیرند . این سندها , دارنده ارزش نخستین و یا این که بها اسمی میباشند که بوسیله چاپ کننده آن ( که معمولا جوامع و یا این که شرکتهای متفاوت مدنی یا این که سری میباشند ) روی آنان ثبت میگردد .
خریداران , در بالا علیه دریافت ورقه ها , به عبارتی مبلغ اسمی را تحت عنوان ارزش اول میپردازند . ولی این بها لزوما اثبات نمی ماند و در بازار بورس و براساس قانون ها عرضه و تقاضا و زیر تاثیر تمامی عامل ها اقتصادی که بها ها را دستخوش تغییرو تحول قرار می دهند , بها های دیگری پیدا می نمایند . لذا گهگاه اسناد مذکور , بیشتر و وقتی کمتر از بها اسمی , مبادله می گردند .
عقلای اقتصاد , برای تکثیر و خرید و فروش این ورقه ها , هدف ها نخستین ایی را ذکر می نمایند که اگرچه در مقاطع گوناگون اقتصادی و براساس حاصل متبوع فرق می نمایند , البته بطور کلی می شود به تعدادی مورد بیشتر آنان , بهاین صورت اشاره نمود :
۱ . کانالیزه کردن پس اندازهای کوچک .
۲ . تجهیز پس انداز راکد درباره ی ساخت و سرویس ها اثر گذار و کارآفرین .
۳ . در اختیار گرفتن حجم نقدینگی جامعه .
۴ . ارتقا درآمد دولت یا این که بقیه شرکتهای چاپ کننده .
در اصل فعال سازی پروژه های متفاوت اقتصادی در کلیه مسئله ها ( تولیدی , بازرگانی , خدماتی و غیره ) نیاز معلوم به انباشت سرمایه دارااست . از سمت دیگر , پس اندازهای متفرق و احیانا راکدی در تراز جامعه وجود داراهستند که کارآیی مفیدی را دارا نمی باشند . هنگامی این پس اندازها , جذب یک تشکیلات اقتصادی فعال گردند کارآیی مفیدتری خواهند داشت و ضمنا انباشت سرمایه , شرکتهای متبوع را تامین خواهند کرد .