تعریف قرارداد آتی

قراردادی که طی آن فروشنده تعهد می‌کند در سررسید معیین تعداد مشخصی از سهم پایه را به قیمتی که در زمان انعقاد قرارداد تعیین می شودشود بفروشد و در مقابل خریدار متعهد به خرید آن سهم در سررسید می‌شود.

محدوده زمانی

محدوده زمانی قراردادهای آتی از قبل تعیین شده‌اند و این قراردادها فقط در آن محدوده زمانی مشخص شده قابل معاملات مجدد است. در نتیجه انتقال تعهد خرید یا فروش از سررسیدی به سررسید دیگر امکان‌پذیر نیست. مشخصات قرارداد شامل تعداد سهم در هر بسته قرارداد، تاریخ سررسید و... از طریق بورس تعیین خواهد شد و فقط تعیین قیمت در اختیار طرفین قرارداد آتی گذاشته می‌شود.

اصطلاحات

۱. وجه تضمین اولیه:

وجهی است که از طرفین قرارداد آتی برای جلوگیری از امتناع از انجام قرارداد آتی، در قالب شرط ضمن عقد، دریافت می‌شود که میزان آن در مشخصات هر قرارداد آتی تعیین می‌شود. در طول دوره قرارداد(حتی در صورت تغییر در قیمت سهم پایه) این مبلغ ثابت باقی می‌ماند. در بورس تهران وجه تضمین اولیه ۲۰ درصد ارزش قرارداد با قیمت پایه اولین روز معاملاتی است که اهرمی ۵ برابری را ایجاد می‌کند. البته این نسبت در طول دوره قرارداد به علت ثابت بودن وجه تضمین و متغیر بودن قیمت، دستخوش تغییر شده و می‌تواند درجه اهرم را کاهش یا افزایش دهد.

2. حداقل وجه تضمین:

درصدی از وجه تضمین اولیه است که کاهش موجودی حساب عملیاتی به کمتر از این نسبت، منجر به صدور اخطاریه افزایش وجه تضمین می‌شود .این حداقل وجه در بورس تهران60درصد وجه تضمین اولیه را شامل می‌شود.

۳. موقعیت تعهدی خرید/ فروش:

موقعیت تعهدی است که مشتری با اتخاذ آن، متعهد به خرید/فروش سهم پایه در سررسید قرارداد با قیمت توافق شده می‌شود.

4. موقعیت تعهدی باز:

موقعیت تعهدی است که مشتری نسبت به ایفای تعهدات موضوع آن همچنان ملتزم است.

۵. تسویه فیزیکی:

تسویه نهایی قرارداد آتی از طریق انتقال سهم پایه از کد فروشنده به خریدار و پرداخت ارزش بازار قرارداد آتی توسط خریدار در سررسید انجام می‌شود.

6. تسویه نقدی:

تسویه نهایی قرارداد آتی به طور نقدی براساس آخرین قیمت تسویه روزانه بازار آتی که منجر به سقوط تعهدات طرفین می‌شود. این نوع تسویه در انتهای دوره قرارداد و در صورت نکول یک طرف قرارداد و یا در صورت بسته بودن نماد معاملاتی در سررسید اتفاق می‌افتد.

۷. نکول:

ایفا نکردن تعهد در سررسید توسط فروشنده یا خریدار .